تفاوت انواع ssd: SATA , M2, NVMe

در این مطلب می‌خوانید:

تفاوت ssd و m2 سوالی است که برای بسیاری از کاربران پیش می‌آید. حافظه M.2 SSD هم مانند hdd یا هارد که یک حافظه ذخیره سازی اطلاعات است یک حافظه برای ذخیره کردن اطلاعات بر روی سیستم کامپیوتر به شمار میرود، حافظه M.2 SSD هم مانند حافظه اس اس دی معمولی یک نوع حافظه حالت جامد یا Solid State Drive است که برای سرعت بالاتر و مطابق با مشخصات تعیین‌ شده‌ی مربوط به صنعت کامپیوتر طراحی شده است، در واقع میتوان گفت یک فرم کوچکی از نوع کارت‌های ذخیره‌سازی است که به صورت مستقیم بر روی مادر بردهایی که پشتیبانی میکنند نصب می‌شود.

مثلا اگر شما لپتاپ داشته باشید، قبل از خرید حافظه اس اس دی m.2 نیاز است بررسی کنید که آیا لپ‌تاپ من ssd m.2 پشتیبانی می‌کند یا خیر.

پیشنهادی: قیمت لپ تاپ ایسوس

حافظه انواع ssd چیست و چه انواع و کاربردی دارد؟

ssd مخفف چیست؟ حافظه ssd مخفف Sold State Drive به معنای درایو یا حافظه حالت جامد است. درایو حالت جامد (Solid State Drive) نسل جدیدی از تجهیزات ذخیره‌ساز است که در کامپیوترهای شخصی و سرورها استفاده می‌شود. ssd مبتنی بر حافظه فلش است و به عنوان جایگزینی برای دیسک‌های سخت مکانیکی سنتی شناخته می‌شود و به طرز شگفت انگیزی سریع‌ تر است.

انواع ssd

حافظه‌های ssd به سه گروه تقسیم می‌شوند که هر یک کاربردهای خاص خود را دارند:

حافظه‌های SSD SATA

حافظه‌های SSD SATA

این حافظه‌ ها که در ابعاد ۲.۵ اینچی تولید می‌شوند بیشتر در لپ‌تاپ‌ها به کار گرفته می‌شوند. سرعت خواندن و نوشتن این حافظه‌ ها به نوع رابط آن‌ها SATA I,II,III بستگی دارد. حافظه‌ های SATA III بیشترین سرعت انتقال اطلاعات که تقریبا برابر با ۶ گیگابیت بر ثانیه است، ارائه می‌ کنند.

مزایای SSD SATA:

  • سرعت بالا: حافظه های SSD SATA می توانند سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات بسیار بالایی داشته باشند اما سرعت آن ها در مقایسه با SSD M.2 پایین‌تر است. این سرعت با استفاده از رابط SATA III است که مستقیماً به باس SATA رایانه متصل می شود.
  • ظرفیت ذخیره سازی بزرگ: SSD های SATA در ظرفیت های ۱۲۸ گیگابایت تا ۸ ترابایت موجود هستند. این ظرفیت های مختلف به شما این امکان را می دهد که SSD مناسبی را برای نیاز خود انتخاب کنید.
  • اندازه کوچک: SSD های ۲.۵ اینچی SATA بسیار کوچک و نازک هستند و فضای کمتری را در کامپیوتر اشغال می کنند. این ویژگی آنها را برای استفاده در لپ تاپ و کامپیوترهای کوچک ایده آل می کند.
  • قابلیت اطمینان بالا: درایوهای حالت جامد SATA به دلیل عدم وجود قطعات متحرک نسبت به هارد دیسک های سنتی قابل اعتمادتر هستند.
  • مصرف انرژی کم: حافظه های SSD SATA نسبت به هارد دیسک های سنتی انرژی کمتری مصرف می کنند.
  • هزینه مهم: SSD های SATA ارزان تر از SSD های PCIe NVMe هستند.

معایب SSD SATA:

  • کندتر: SSD های SATA به طور کلی کندتر از SSD های NVMe PCIe هستند.
  • محدود کردن رابط: رابط SATA III حداکثر سرعت ۶ گیگابیت در ثانیه را ارائه می دهد که کمتر از رابط NVMe PCIe است که می تواند به ۳۲ گیگابیت در ثانیه برسد.

کاربرد SATA SSD:

  • لپ تاپ: SATA SSD ها به دلیل سرعت بالا، اندازه کوچک و مصرف انرژی کم برای استفاده در لپ تاپ ایده آل هستند.
  • کامپیوترهای رده بالا: SATA SSDها می توانند عملکرد کامپیوترهای رده بالا را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.
  • درایوها: SSD های SATA به دلیل سرعت بالا و قابلیت اطمینان بالا برای استفاده در سرورها مناسب هستند.
  • ایستگاه های کاری: SSD های SATA برای استفاده در ایستگاه های کاری که به سرعت و ظرفیت ذخیره سازی بالایی نیاز دارند مناسب هستند.

حافظه‌های mSATA

این مدل‌ حافظه‌ها که ابعاد کوچک‌تری نسبت به مدل قبلی دارند بازهم مبتنی بر رابط ساتا هستند و بیشتر در تجهیزات با ابعاد کوچک نظیر تین‌ کلاینت‌ ها و مینی‌ لپ‌تاپ‌ ها استفاده می‌شوند.

مزایای mSATA SSD:

  • سرعت بالا: حافظه های SSD mSATA می توانند به سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات بسیار بالایی دست یابند. این سرعت به دلیل استفاده از رابط SATA III است که مستقیماً به باس SATA کامپیوتر متصل می شود.
  • ظرفیت های ذخیره سازی بزرگ: mSATA SSD از ۱۲۸ گیگابایت تا ۱ ترابایت. با این ظرفیت می توانید SSD را انتخاب کنید که به بهترین وجه با نیازهای شما مطابقت دارد.
  • اندازه کوچک: SSD های mSATA بسیار کوچک و نازک هستند و فضای کمتری را در کامپیوتر اشغال می کنند. این ویژگی آنها را برای استفاده در لپ تاپ و دسکتاپ ایده آل می کند.
  • بسیار قابل اعتماد: SSD های mSATA به دلیل عدم وجود قطعات متحرک نسبت به هارد دیسک های سنتی قابل اعتمادتر هستند.
  • مصرف انرژی کم: SSD های mSATA نسبت به هارد دیسک های معمولی انرژی کمتری مصرف می کنند.

معایب mSATA SSD:

  • قیمت بالا: SSD های mSATA بسیار گران تر از هارد دیسک های سنتی هستند.
  • محدودیت رابط: رابط mSATA حداکثر سرعت ۶ گیگابیت در ثانیه را ارائه می دهد که در مقایسه با رابط SATA III که می تواند تا ۸ گیگابیت در ثانیه برسد کندتر است.
  • محدودیت های سازگاری: SSD های mSATA با همه رایانه ها سازگار نیستند. برای استفاده از این نوع SSD به یک کامپیوتر با اسلات mSATA نیاز دارید.

کاربری mSATA SSD:

  • لپ تاپ: اس اس دی های mSATA به دلیل سرعت بالا، اندازه کوچک و مصرف انرژی کم برای استفاده در لپ تاپ ایده آل هستند.
  • کامپیوترهای سطح بالا: حافظه های SSD mSATA می توانند عملکرد کامپیوترهای رده بالا را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.

پیشنهادی: لپ تاپ گیمینگ ایسوس

حافظه‌های M.2(NVMe , PCIe)

حافظه‌های M.2(NVMe , PCIe)

این گروه از حافظه‌ها سرعت بیشتری در مقایسه با نمونه‌ های دیگر دارند و مبتنی بر فناوری NVMe هستند. حافظه‌ های m2 قابلیت نصب روی شیار PCIe را داشته و از ۴ خط انتقال داده استفاده می‌کنند که همین موضوع باعث می‌شود نسبت به مدل های دیگر سرعت بالاتری ارائه کنند. پشتیبانی از رابط‌ های مختلف نظیر SATA III و PCIe 3.0 و USB 3 از نقاط قوت این حافظه‌ ها در مقایسه با mSATA است.

مزایای SSD M.2:

  • سرعت بالا: درایوهای حالت جامد M.2 می توانند به سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات بالا دست پیدا کنند. این سرعت به دلیل استفاده از رابط NVMe PCIe یا SATA است که مستقیماً به گذرگاه PCIe یا SATA کامپیوتر متصل می شود.
  • ظرفیت ذخیره سازی بزرگ: SSD های M.2 در ظرفیت های ۱۲۸ گیگابایت تا ۸ ترابایت موجود هستند. این نوع قابلیت به شما این امکان را می دهد تا SSD مناسبی را برای نیاز خود انتخاب کنید.
  • اندازه کوچک: ۲ SSD کوچکتر و نازکتر است و فضای زیادی را در کامپیوتر اشغال نمی کند. این ویژگی استفاده از آنها را در لپ تاپ ها و کامپیوترهای کوچک آسان می کند.
  • قابلیت اطمینان بالا: SSD های M.2 به دلیل عدم وجود قطعات متحرک نسبت به هارد دیسک های سنتی قابل اعتمادتر هستند.
  • مصرف انرژی کم: SSD های M.2 در مقایسه با هارد دیسک های سنتی، انرژی کمتری مصرف می کنند.

 

معایب SSD های M.2:

  • هزینه بالا: SSD های M.2 گران تر از هارد دیسک های سنتی هستند.
  • محدودیت های سازگاری: SSD های M.2 با همه رایانه ها سازگار نیستند. برای استفاده از این نوع درایو حالت جامد، به کامپیوتری با مادربردی نیاز دارید که از رابط NVMe PCIe یا SATA پشتیبانی کند.

 

کاربرد SSD M.۲:

  • لپ تاپ: SSD های M.2 به دلیل سرعت بالا، اندازه کوچک و مصرف انرژی کم برای استفاده در لپ تاپ ایده آل هستند.
  • رایانه گران قیمت: ۲ SSD می تواند عملکرد رایانه های شخصی رده بالا را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
  • سرورها: SSD های M.2 به دلیل سرعت بالا و قابلیت اطمینان بالا برای استفاده در سرورها مناسب هستند.
  • ایستگاه کاری: SSD های M.2 برای استفاده در ایستگاه های کاری که به سرعت و ظرفیت ذخیره سازی بالایی نیاز دارند ایده آل هستند.

برای مطالعه: لپ تاپ ایسوس تا ۵۰ میلیون

حافظه‌های U.2:

نوعی SSD (Solid State Storage) است که از رابط NVMe PCIe برای اتصال به کامپیوتر استفاده می کند. این نوع SSD ها به دلیل سرعت بالا و ظرفیت ذخیره سازی زیاد برای استفاده در سرورها و کامپیوترهای رده بالا مناسب هستند.

مزایای SSD U

  • ۲ SSD می تواند به سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات بسیار بالایی دست یابد. این سرعت به دلیل استفاده از رابط NVMe PCIe است که مستقیماً به گذرگاه PCIe رایانه شخصی متصل است.
  • همچنین حافظه های SSD U.2 در ظرفیت های ۲۴۰ گیگابایت تا ۱۶ ترابایت در دسترس هستند. این تنوع ظرفیت به شما این امکان را می دهد تا SSD مناسبی را برای نیاز خود انتخاب کنید.
  • حافظه های SSD U.2 نسبت به هارد دیسک های سنتی قابل اعتمادتر هستند زیرا قطعات متحرک ندارند. همچنین SSD های U.2 در مقایسه با هارد دیسک های سنتی از انرژی کمتری استفاده می کنند.

معایب U.2 SSD:

  • قیمت بالا: SSD های U.2 بسیار گران تر از هارد دیسک های سنتی هستند.
  • محدودیت های سازگاری: ۲ SSD با همه سیستم‌ها سازگار نیست. برای استفاده از این نوع SSD به کامپیوتر با مادربردی نیاز دارید که از رابط NVMe PCIe پشتیبانی کند.

کابری SSD U

سرورها: SSD های U.2 به دلیل سرعت و قابلیت اطمینان بالا برای استفاده در سرورها ایده آل هستند.

کامپیوترهای رده بالا: حافظه های SSD U.2 می توانند عملکرد کامپیوترهای پیشرفته را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.

ایستگاه های کاری: SSD های U.2 برای استفاده در ایستگاه های کاری که به سرعت و ظرفیت ذخیره سازی بالایی نیاز دارند، مناسب هستند.

اگر به دنبال حافظه ذخیره سازی سریع و قابل اعتماد هستید، SSD U.2 ممکن است انتخاب مناسبی برای شما باشد. با این حال، قبل از خرید SSD U.2، باید مطمئن شوید که کامپیوتر شما با این نوع SSD سازگار است.

انواع حافظه M.۲ کدام ها هستند؟

قبل از اینکه به سراغ انواع حافظه m2 برویم لازم است کمی در رابطه با پورت m۲ و یا اگر بهتر بخواهیم بگوییم کانکتور m2 اطلاعات داشته باشیم و بدانیم چرا این پورت مورد نیاز قرار گرفت.

پورت m.۲  کدام پورت است؟

پورت m.2  کدام پورت است؟

پورت m.2 بر روی مادر برد شما به صورت sata pcie نوشته شده است که ssd های m.2 بر روی این پورت نصب میشود.یکی از پورت‌های جدید که بر روی مادربر های نسل جدید وجود دارد و برای دستگاه های ذخیره‌سازی از آن استفاده میشود، پورتی به نام M.2 است. در مادربوردهای قدیمی تر مانند چیپ‌ست Z87 اینتل، همچین پورتی را شما مشاهده نمیکردید اما در مادربوردهای جدید تر مانند Z97 یکی از پورت‌های اصلی مادربورد همین پورت به شمار می‌رود.

تا همین چند سال پیش که استفاده از حافظه های  SSD در بازار بسیار کم بود، کسی به محدودیت پورت ساتا ۲ و یا پورت ساتا ۳ فکر هم نمیکرد SATA III (SATA 3) پهنای باندی برای جابجایی اطلاعات معادل ۶ گیگابیت بر ثانیه داشت. اگر ما این عدد را بخواهیم به درستی متوجه شویم لازم است این عدد را بر ۸ تقسیم کنیم، که در نهایت به سرعتی معادل ۷۵۰ مگابایت بر ثانیه می‌رسیم که خیلی فراتر از حداکثر سرعت درایوهای SSD رده اول بود، بنابراین کسی اهمیتی نمیداد که پورتی وجود داشته باشد که سرعتی بسیار بالاتر از ۷۵۰ مگابایت را پشتیبانی کند.

نیاز به افزایش لود ویندوز در بوت شدن

زمانی که از اس اس دی استفاده کردیم سرعت بوت ویندوز در یک هارددیسک معمولی یا به عبارتی همان hdd از ۶۰ ثانیه به ۲۰ ثانیه کاهش پیدا کرد اما باز هم بودن سرورها و ابرکامپیوترهایی که به سرعت بالاتری نیاز داشته باشند. بنابراین کم‌کم وضعیت رو به تغییر بود و نیاز به انجام کاری بود که سرعت بوت ویندوز رو افرایش دهند. بنابراین درایوهایی با سرعت‌های بسیار بالاتر معرفی شد و تکنولوژی های جدیدتر روانه بازار شد؛ حافظه هایی که در اسلات پی‌سی‌ آی‌ اکسپرس استفاده میشد و درایوهایی با باس سریع‌تر مثل ساتااکسپرس.

با کمپانی Z-Drive کمپانی OCZ  حتما آشنایی دارید، البته لازم است بگویم فقط یک زد-درایو معرفی نشد بلک چند مدل مختلف با سرعت‌های بسیار بالاتر از ۱۰۰۰ مگابایت بر ثانیه روانه بازار شد که باعث شد تکانی شدید به سیستم های کامپیوتر دهد و افزایش سرعت بوت سیستم را با خود به همراه داشته باشد.

ورود Sata PCIe برای نیاز به کوچک بودن ابعاد کارت حافظه

کارت‌های پی‌ س ی‌آی‌ اکسپرس که قبلا با هم در موردش صحبت کردیم مانند محصولی که OCZ معرفی کرده بود از نظر سرعت میتوانست نمره خوبی را از آن خود کند چرا که مرز ۱۰۰۰ مگابایت بر ثانیه را هم پشت سر گذاشته بود اما یک مشکل بسیار بزرگ داشت آن هم ابعاد نسبتاً بزرگ این کارت ها بود.

به دلیل همین موضوع پورت‌های جدیدی وارد دنیای مادربوردها شد با نام ساتا اکسپرس که اولین راه حلی بود که ارائه شد این پورت یک پورتی است کاملا شبیه به ساتا اما سرعت بسیار بالاتری را دارد. اگر بخواهیم از تفاوت های این پورت ها صبحت کنیم تفاوت بسیار مهم دیگری هم بین ساتاهای قبلی و ساتا اکسپرس وجود دارد این است که در ساتا اکسپرس به جای استفاده از باس ساتا برای باس ارتباطی، از باس پی‌سی‌آی‌اکسپرس استفاده شده است که سرعت را به مراتب بالاتر میبرد.

حال پس از روانه شدن این پورت ها به بازار و قرار گرفتن آنها بر روی مادربرد ها در ادامه پورت دیگری هم در عرصه فناوری پا گذاشت با نام  پورت M.2 که پیش‌زمینه‌ ای شد برای معرفی حافظه‌های SSD بسیار کوچک اما در عین با سرعت بسیار بالا است. این حافظه ها به شکل کارت که کانکتور M.2 دارند، که در اندازه های کوچک روانه بازار شده اند در ابتدا این حافظه ها برای استفاده در  لپ‌تاپ‌ها و اولترابوک‌های به بازار عرضه شد اما پس از آن پورت یا بهتر بگوییم کانکتور m.2 بر روی تمامی مادربرد ها قرار گرفت که شما میتوانید از این حافظه ssd بر روی سیستم کامپیوتر خود هم استفاده کنید.

انواع حافظه SSD M

باید بگوییم انواع حافظه جامد M2 برای ایجاد کردن امکان ذخیره‌سازی داده‌ها با کارایی بالا در دستگاه‌های باریک و با قدرت که لپ تاپ با هارد m2 می باشند طراحی شده‌اند چرا که این دستگاه ها نیاز به سرعت بالاتری برای جا به جایی اطلاعات دارند هر چه سرعت این جا به جایی بالاتر باشد بنابراین کارایی دستگاه نیز بالا میرود. به‌طورکلی M.2 SSD کوچک‌تر از اس‌اس‌دی های mSATA هستند استفاده میکنند و در کل میتونیم بگیم حافظه ام دو برای اینکه جایگزین ssd  های sata در این دستگاه ها شوند، طراحی شده‌اند.

 

مشخصات حافظه اس اس دی M.۲ چطور تعیین میشه؟

مشخصات هارد ssd m2 توسط کنسرسیوم(ائتلاف) PCI-SIG مشخص شده است؛ همانطور که مستحضر هستید این کنسرسیوم از فروشندگان صنایع تکنولوژی و ارگان بین‌المللی Serial ATA تشکیل شده است. مشخصات M.2 از مواردی مختلفی ممکن است پشتیبانی کند مانند:

  • Wi-Fi
  • Universal Serial Bus (USB)
  • PCI Express PCIe
  • Serial ATA SATA
  • SATA M2 در مشخصات مربوط به SATA v2 بیان شده است.

 

تفاوت M.2 SSD و   mSATA چیست؟

تفاوت M.2 SSD و   mSATA چیست؟

در واقع M2 SSD  عموما به عنوان جایگزینی برای mSATA شناخته شده است، اما همه ما میدانیم که اس‌اس‌دی های mSATA همچنان در بازار موجود هستند و در حال استفاده هستند و همچنین احتمالاً برای مدت‌زمانی طولانی نیز در لپ‌تاپ‌هایی که از آن پشتیبانی نمی‌کنند، باقی می‌مانند. و باید این موضوع را در نظر بگیریم که از آنجا که کارت‌های           ssd m.2 و mSATA دارای کانکتورهای متفاوتی هستند، نمی‌توان آن‌ها را در یک دستگاه واحد استفاده کرد.

بررسی تفاوت اس اس دی های m.۲ و کارت های msata

  1. تفاوت سرعت ssd با m2 در این است که اس‌اس‌دی های M.2 نسبت به بیشتر کارت‌های mSATA از سرعت بالاتری برخوردار هستند و میتوانند اطلاعات بیشتری را ذخیره کنند.
  2. اس‌اس‌دی های M.2  از رابط‌هایی مانند  PCIe 3.0، SATA 3.0 و USB 3.0 پشتیبانی می‌کنند، درحالی‌که mSATA تنها از SATA پشتیبانی می‌کند.
  3.  از لحاظ عملکرد اس‌اس‌دی های M2 SATA دارای عملکردی مشابه با کارت‌های mSATA دارند اما در نظر داشته باشید که کارت‌های M2 PCIe سریع‌ترند.
  4. از نظر سرعت اس‌ اس‌ دی های SATA حداکثر سرعت ۶۰۰ مگابایت در ثانیه را دارا است، در صورتی که کارت‌های PCIe می‌توانند به سرعتی معادل  ۴ گیگابایت در ثانیه  به ازای هر Lane  نیز برسند.
  5. یکی دیگر از مزایای اس اس دی های ام دو این است که PCIe این امکان را ایجاد می‌کند تا کارت‌های M2 از پروتکل حافظه‌ی غیر فرار یا NVMe استفاده کند. همانطور که میدانید این پروتکل حافظه، میزان عملکرد بالاتری را نسبت به سایر انواع رابط‌ها دارد که به علت کاهش زمان تأخیر، افزایش IOPS و مصرف انرژی پایین‌تر بهبود عملکرد را برای کاربر فراهم میکند.
  6. همچنین باید بدانیم که کانکتورهای M.2 از چهار خط پهنای باند PCIe استفاده میکند یا اگر بخواهیم واضح‌تر بگوییم از یک لاین SATA یا USB پشتیبانی می‌کنند.

شکاف های اتصال حافظه اس اس دی m

یکی از راه هایی که میتوانید بین ssd های مختلف از نوع m2 تمایز قائل شوید دقیقا شکاف‌های کانکتورهای لبه (edge connectors) در ماژول M.2 مورد نظر است که هر کدام از این شکاف ها نشان دهنده این است که این حافظه رو کانکتور خاصی از مادربرد پشتیبانی میکند مثل pci3.

کانکتور های حافظه  M2 SSD چگونه است

  • کارت حافظه و یا ماژول‌های M2 SSD از طریق کانکتورهای متصل در هر دو طرف به مادربرد متصل می‌شوند. بر خلاف mSATA، کارت‌های حافظه حالت جامد که در رابطه با آن صحبت کردیم دارای دو نوع کانکتور که به عنوان سوکت نیز شناخته می‌شوند، هستند: سوکت کلید B و سوکت کلید M، که البته یک کارت این امکان را دارد که هر دو کلید B و M را داشته باشد. حال لازم است بدانیم نوع کلیدی که در این ماژول ها قرار دارد، مشخص کننده ی تعداد خطوط PCIe است که سوکت پشتیبانی می‌کند. این نکته حائز اهمیت است که یک کلید B دارای یک یا دو خط PCIe است، درحالی‌که کلید M دارای چهار خط PCIe است. و از نظر کانکتور به این صورت است که کانکتور لبه‌ی کلید B به‌اندازه‌ی شش پین و کانکتور لبه‌ی کلید M پنج پین عرض دارد.
  • برای آداپتورهای بی‌سیم بلوتوث و وای‌فای، کارت‌های M.2 در اسلات‌های A و E روی یک مادربرد قرار می‌گیرند. اکثر کارت‌های بی‌سیم M.2 از اسلات‌های A و E میتوانند پشتیبانی کنند.

سخن آخر

این نوع از کارت ها به‌طور روتین در دستگاه‌های کامپیوتری جدیدتر مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی که این مدل اس اس دی یک مدل متفاوت از کارت‌های mSATA است، با سیستم‌های قدیمی‌تر سازگار نیست چرا که ممکن است مادربرد پشتیبانی نکند و از طرفی از آنجایی که برای دستگاه‌های موبایل طراحی شده‌اند، برای سیستم‌های ذخیره‌سازی بسیار بزرگ هم مناسب نیستند. بهتر است در این موارد برای حجم پردازش از m.2 استفاده کنید و برای ذخیره سازی از hdd استفاده کنید چرا که هزینه تولید ssd خیلی بالاتر است و در حجم بالا شما نمیتوانید در بحث هزینه از این دستگاه استفاده کنید.

 

اشتراک گذاری

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *